„Kosmiczna wizja obecności Ducha Świętego w Tychach". Dzieła Jerzego Nowosielskiego w tyskim kościele

Dzieła Jerzego Nowosielskiego, które możemy spotkać w kościele na Żwakowie, są jednymi z najciekawszych sakralnych realizacji artysty. Malarz inspirował się sztuką bizantyjską, chciał ukazać „kosmiczną wizję obecności Ducha Świętego”.

Malarstwo krakowskiego artysty mogło znaleźć się w tyskim kościele dzięki architekturze projektu Stanisława Niemczyka. Kościół Ducha Świętego od razu po wybudowaniu był doceniany jako przykład najlepszych osiągnięć architektury polskiej. Kształt świątyni nawiązuje do symboliki biblijnego namiotu. Ma przypominać o namiocie, który Mojżesz postawił w sercu pustyni na życzenie Boga. „Można tu się doszukiwać dalszych analogii zważywszy, że Tychy uważane są dość obiegowo za miasto - pustynię kulturalną, miasto bez twarzy (czy też bardziej zespół osiedli niż miasto)” jak możemy przeczytać w publikacji Ewy Jasińskiej.

Malowidła Nowosielskiego w Tychach

Polichromie Nowosielskiego są swoistym dopełnieniem kunsztu architektonicznego Niemczyka. Przemawia przez nie symbolika religijna stylem nawiązująca do malowideł spotykanych w cerkwiach. Przykładem jest świetlik, na którego ściance umieszczony został Chrystus w ikonografii bizantyjskiej. „Poniżej kopuły na tamburze w cerkwi umieszczano proroków, starotestamentowych wybrańców. Krakowski malarz umieścił proroków po obu stronach głównego przedstawienia, stanowiącego tło tabernakulum Cerkiewne łuki (jako mosty między światami) zdobione były wizerunkami apostołów, a kolumny, na których opierają się luki i sklepienia, wizerunkami świętych, ascetów, męczenników. W kościele p.w. Ducha Świętego artysta przedstawił apostołów oraz świętych - zajmują oni miejsce na zewnątrz od Marii Orantki i proroków, na ścianach północnej i południowej” pisze w swojej publikacji Ewa Jasińska.

W malowidłach krakowskiego artysty nic nie jest przypadkiem. Całość została dopracowana w najdrobniejszym szczególe. Najważniejsze miejsce w kościele zajmuje Matka Boska, która umiejscowiona jest za ołtarzem, dzięki czemu stanowi centrum religijnego programu zaprezentowanego przez Nowosielskiego. Krakowski malarz tytułował plan swojej polichromii „kosmiczną wizją obecności Ducha Świętego”.

Dzisiaj wiadomo, że polichromie Nowosielskiego mają zostać poddane konserwacji. W 2020 r. świątynia na Żwakowie została wpisana do rejestru zabytków województwa śląskiego. – W 2021 r. zostały pobrane próbki do badań konserwatorskich. Badania miały na celu określenie rodzaju materiałów i podłoża, które zostało wykorzystane do malowideł. W tym roku planowane jest wykonanie programu prac konserwatorskich, co jest sposobem dalszego postępowania przy konserwacji zabytku – mówi Anna Syska, Miejski Konserwator Zabytków.